OTOKLAV FİZİĞİ ve STANDARTLARI
(kitap tanıtım sayfası)
OTOKLAV FİZİĞİ ve STANDARTLARI
Dr. Murat Aydın
Antalya Diş hekimleri odası tarafından basılmıştır
84 şekil ve grafik, 12 tablo, 13 bölüm, prEN13060
şartnamesinin Türkçe çevirisi, Toplam 125 sayfa
Önsöz İçindekiler
KİTABI PDF OLARAK İNDİR
Şöyle refere edilir
Aydın M. Otoklav Fiziği ve Standartları.Azim Matbası 2009, Antalya
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 01 OTOKLAV FİZİĞİ
Hava Kabarcığı
Basınç Kapları
Entalpi
Entropi
Buhar Doygunluğu
Buharın Spora Etkisi
Otoklav Kabininde Yapılan İş
Sterilizasyon Sırasında Sıcaklık ve Basınç
Dalgalanmaları
Otoklavda Güç
Buharın İç Enerjisi
Bazı Çevirimler
Buhar Tablosu
BÖLÜM 02 HAVA BASINCI
Hava Basıncı Nedir?
Kaç Çeşit Hava Basıncı Vardır?
Otoklavın Manometresi
Otoklavın Hava Basıncı Ayarı
Piyasamızdaki Bazı Otoklavların Yükselti
Sınırları
BÖLÜM 03 KABİN DİZAYNI
Kabin Geometrisi
Kabinde Kullanılamayan (ölü) Boşluklar
BÖLÜM 04 SU
Suyun Saflığı ve İletkenliği
Suyun Saflaştırılması
Kullanılmış Su İnfektif midir?
Otoklavda Akü Suyu Kullanılabilir mi?
Akü Suyunda Sülfürik Asit Bulunmaz
BÖLÜM 05 STERİLİZASYON ve OTOKLAVIN TİPLENDİRİLMESİ
Tiplendirme Kriteri
N Tipi
S Tipi
B Tipi
Yüklerin Tiplendirmesi
BÖLÜM 06 STERİLİZAYON PROGRAMLARI
Teorik Buhar Basıncı
Kişisel Programlar
Otoklavda Harici Bilgisayar Kontrolü
Otoklavda Yazıcı
BÖLÜM 07 OTOKLAVDA BASINÇ STRATEJİLERİ
N Sınıfında Basınç Stratejisi
S Sınıfında Basınç Stratejisi
B Sınıfında Basınç Stratejisi
Piyasamızdaki Bazı Otoklavların Basınç
Stratejileri
BÖLÜM 08 STERİLİZASYONUN İZLENMESİ ve DOĞRULANMASI
İndikatörler
Kimyasal İndikatörler
Kimyasal İndikatörlerin Sınıflandırılması
İşleme Karşı Koyan Cihazlar (heliks)
Biyolojik İndikatörler
Biyolojik Testin Uygulanması
Biyolojik Testin Uygulama Sıklığı
Biyolojik İndikatörler Ne Kadar Güvenilirdir?
Biyolojik Test Neden Özeldir?
Biyolojik İndikatörlerin İçerisine Başka Mikroplar Bulaşırsa Ne Olur?
Biyolojik İndikatörün Seyahat Ettirilmesi
Biyolojik Testi Kendimiz Yapabilir miyiz?
Bakterinin Temin Edilmesi
Sporların Elde Edilmesi
İndikatör Hazırlanması, İşlenmesi
Biyolojik Testin Yapılması ve Yorumlanması
BÖLÜM 09 OTOKLAVIN ETKİSİZ OLDUĞU MOLEKÜLER PATOJENLER
Prionlar
Prionların Dayanıklılığı
Otoklava Direnç
Prion Şüpheli Materyale Yaklaşım
Prion Dekontaminasyonu
Sodyum Hidroksitin Hazırlanması
En Güvenli Dekontaminasyon Yöntemi
Otoklavlarda "Prion Programı" Bir Aldatmaca mıdır?
BÖLÜM 10 SPORLU MİKROORGANİZMALAR
Spor Nedir?
Sporlar Ölürler, Yok Olmazlar
Sporun Otoklav Direnci
Buhar Doygunluğunun Spora Etkisi
Bazı Sporlar
BÖLÜM 11 prEN13060 ŞARTNAMESİ (Küçük Buharlı Sterilizatörler Avrupa Standardı)
Bu
Bölümün Ön Sözü
AVRUPA STANDARDI prEN 13060
PrEN13060 İçin Sonradan Yapılan Düzeltme
Teklifleri
Avrupa Standardizasyon Komitesi
(Bu bölümde Avrupa Standardizasyon komitesinin şahsıma
verdiği YAZILI İZİN ile prEN13060 belgesini
Türkçeye çevirip yayınladım)
BÖLÜM 12
prEN 13060 ŞARTNAMESİ HAKKINDA BAZI SORU VE CEVAPLAR
Bu Şartname Neyi Anlatır?
Bu Şartname Kime Hitap Eder?
Bu Şartname Kime Hitap Etmez?
Bu Şartname Neyi Belirlemez?
Bu Şartname Yegane Otoklav Standardı Değildir
Bu Şartname Kimi Ne Kadar Bağlar?
Poröz Ne Demektir?
Bu Şartname B Sınıfı Otoklavı mı Öne
Çıkarır?
Bu Şartnamenin Son Kullanıcıya (doktora) Bakışı
Nedir?
Bazı Terim ve Anlam Karmaşaları
Otoklavlar Bu Şartnameye Uygun mudur?
EN13060 Şartnamesine Uygunluk Belgesi Nasıl Temin
Edilir?
Otoklav Kullanıcı El Kitapları prEN13060'a Uygun
mudur?
KAYNAKLAR
İNDEKS
KİTABIN ÖZETİ
- Otoklavda akü suyu kullanınız.
- Bazı akü suları su distile cihazlarından elde edilen sudan
daha kalitelidir.
- Otoklav prion öldürmez. Çünkü
otoklav sterilizasyonu moleküler seviyede değildir.
- Piyasadaki otoklavların üzerindeki prion programı göz
yumulan ticari cazibe gayretleridir.
- Yeteri kadar beklenirse N sınıfı otoklavlar da B ve S sınıfı
kadar girgin sterilizasyon yaparlar
- Otoklavda vakum sadece kabarcıktan kurtulmak içindir.
Eğer kabarcık olmasaydı veya önüne geçilebilseydi N
sınıfı otoklavlar yeterli olurdu
- Otoklavlar sporları öldürmek için değildir.
Sporları bile öldürmek içindir.
- Spor öldürmek sterilizasyonun hedefi değil,
referansıdır
- Avrupalı üreticilerin bile %100 uygulamadığı En13060
şartnamesine ülkemizde duyulan hayranlık ve sadakati anlamak
zordur.
- Kısa programlar termik travma oluşturur. Narin eşyaları kısa
programda sterilize etmeyiniz
- Bir otoklavın gücü ve sterilizasyon kuvveti,
broşüründe görülen basınç zaman grafiğinden
bir bakışta anlaşılır. Eğrinin sterilizasyon için
yükseldiği açı ne kadar dik ise otoklav o kadar
güçlüdür, eğrinin altında kalan alan ne kadar
geniş ise o kadar çok iş yapar.
- Her otoklav denizden belirli bir yükseklikte
çalışması için tasarlanmıştır. Eğer yükselti ayarı
yapılmadıysa veya bu ayar yok ise otoklav doğru çalışmaz. Ayni
otoklav Giresun'da (deniz seviyesinde) doğru çalışıyorken,
Kayseri'de (1054 metre) sterilizasyon bozuk sterilizasyon yapabilir.
- Üretici tarafından bildirilen kabin hacmi
ölçüldüğünde, genellikle cihazın
gerçek kabin hacmi ile uyuşmadığı görülür.
Piyasamızda satılan ve 20 litre olduğu yazan bir otoklav aslında 14.74
litredir. 24 litre olduğu yazan bir otoklavın aslında 11 litresi
kullanılabilir boşluktur.
- Otoklavda ideal kabin geometrisi "küre"dir fakat
uygulanamadığı için silindir kabinler kullanılmaktadır.
- Yatay boyutu birbirinden farklı olan tepsiler size daha geniş
kullanım alanı yaratır.
- Otoklavda kullanılmış suyun mikroplu olduğu söylentisi
doğru değildir.
- Akü suyunda sülfürik asit bulunduğu doğru
değildir.
- Bazı otoklavlar suyu devridaim kullanır. Bunda her hangi bir
mahzur yoktur. Çünkü su, her kullanıldığında daha
saflaşır, iletkenliği daha azalır, daha mineralsizleşir, otoklav
için daha ideal özelliklere ulaşır.
- B,N, S sınıflaması otoklavın değil sterilizasyonun
sınıflamasıdır.
- Sterilizasyon öncesinde negatif hava hareketi varsa B
sınıfı, pozitif hareket varsa S sınıfı, hiç hareket yoksa
otoklav N sınıfıdır. En kolay ayırım budur.
- Kaç dakikada sterilizasyonu bitirmek istiyorsanız
sıcaklığı Tablodan seçiniz.
- Kimyasal indikatörler sterilizasyonu izler. Biyolojik
indikatörler sterilizasyonu ispat eder. (Bölüm 8)
- Kimyasal indikatörler cihazın başarısını gösterir,
Biyolojik indikatörler sterilizasyonun başarısını gösterir.
(Bölüm 8)
- Diğer testlerden başarılı olamayan bir otoklav biyolojik testte
başarılı olamaz. Biyolojik testte başarılı olan bir otoklavın diğer
testlere ihtiyacı yoktur.
- Bu sebeple spor testi diğer bütün testlerin kefilidir
(Bölüm 8)
- Spor testini kendiniz yapabilirsiniz. (Bölüm 8)
- CDC otoklavın prionları tamamen ortadan kaldırmayıp infeksiyon
riskini azaltacağını açıkca söylemektedir. Sosyoekonomisi
düşük ülkelerde son çare olarak
uygulanabileceğini, Amerika içerisinde bu programın
yasaklandığını söylemektedir. Bizim piyasamızdaki otoklavlarda
maalesef prion programı vardır.
- En 13060 şartnamesi
-
sterilizasyonun güvencesi değildir. Cihazın güvencesidir.
- yegane
standart değildir. Başkaları da vardır.
- Bazı terim ve
tanımların içi doldurulamamış, sınırları çizilememiştir,
belirsizlikler tekrarlanarak normalleştirilmiştir..
- Doktora hitap
etmez, üretici fabrikanın mühendisine hitaben yazılmıştır
- Emniyetli bir
otoklavın nasıl imal edileceğini anlatır
- Yasal olarak
uyulması zorunlu değildir gönüllülük esastır
- Doktoru
sterilizasyon yapmadığı halde yaptım diyebilecek potansiyel bir
suçlu olarak hesaplar
- Piyasamızdaki 27 tane otoklav kullanıcı el kitabı incelenmiş
hiç birisinin belirtmesi gerekenleri tam olarak belirtmediği
tespit edilmiştir.
YAZARIN ÖNSÖZÜ
Otoklav standardı ve bu
günkü durumu
EN13060 şartnamesi,
küçük buharlı sterilizatör standartlarını
belirleyen Avrupa Birliği ülkelerince düzenlenmiş bir
belgedir. Her ülkenin otoklav üreticileri kendi
ülkelerindeki ulusal standartlar kurumundan bir uygunluk belgesi
temin ederler. Böylece kendi otoklavlarının EN13060 standartlarına
uygun olduğunu beyan ederek alıcıya güven vermek isterler. Sistem
böyle çalışır.
Henüz Avrupa Birliğine girmeden
önce Gümrük Birliği anlaşmasını imzalayan tek ülke
biz olduğumuz gibi, UzakDoğu ülkelerinin uygulamaya gerek
duymadığı, Avrupalı otoklav üreticilerinin bile ihlal edebildiği
EN13060 standartlarının herkesten sadık takipçisi yine biz olduk.
Uygunluk belgesi bulunmayan bir otoklav
bu gün Avrupa'da pek güzel satılmakta olduğu halde, biz
EN13060 şartnamesine uygun olmayan otoklavları aforoz ettik, satın
almadık, onları kötüledik, hatta ülkemize sokmadık. Veya
raflarda hurda oluncaya kadar çürüttük.
Çünkü otoklav şartnamesine uygunluk belgesi yoktu.
Eminim otoklav standardını yazanlar bile
bizim sadakatimize hayret ediyorlardır. Halbuki, bu standartlar yasal
olarak uyulması zorunlu olan belgeler değildir; standartları uygulamada
gönüllülük esastır.
Ya birileri EN13060 şartnamesini bize
yanlış tanıttı veya biz yanlış anladık.
EN 13060 belgesi sterilizasyonun
güvencesi değildir, otoklavın güvencesidir. Muhatabı doktor
değildir, otoklav üreticisidir. EN 13060 belgesi muhatabına
talimat kuvvetinde emirler verir ve zorlayıcı ifadeler kullanılır. Bu
sebeple bu eserde "standart" kelimesi yerine "şartname" ifadesini
kullandım.
EN 13060 şartnamesinin
Türkçe bir kitapçık olarak elimizde bulunmayışı
sebebiyle satıcı ne dediyse inandık, kulaktan dolma bilgilerle
karanlıkta kör ebe oynadık ve yönlendirildik. S ve N sınıfı
sterilizasyon yapan otoklavları dışladık, başarısız zannettik. Sadece B
sınıfı otoklavı sterilizasyon yapar zannettik. Şartnameye uygundur
belgesi bulunmasına rağmen bakteri filtresi bulunmayan otoklavları
satın aldık, onlara hak etmedikleri pirimi yaptırdık. (EN 13060
şartnamesine uygunluk belgesinin nasıl temin edildiği ve uygunluk
belgesinin sterilizasyonun güvencesi olmadığı Bölüm
12'de tartışılmıştır.) Biyolojik test daha değerli olmasına rağmen
heliks testini gözümüzde büyüttük. Uygun
olup olmadığını sorgulamadan kimyasal indikatör stripleri satın
aldık. Otoklavda akü suyu kullanabileceğimiz halde en pahalı su
distile cihazlarını ithal edip ülkemiz ve
bütçemizi gereksiz masrafa soktuk. Kısacası sofrada
önümüze ne konulduysa yedik.
Ülkemizde bu günkü durum
budur.
Bu eserin öyküsü:
Arkamdan ittiler. Bu eseri yazdım. İyi de oldu. 21 tablo ve 118
resim-şekilden oluşan bu eser bu alanda bir ilktir.
EN 13060 şartnamesinin üzerine ışık
tutulması, az bilinenlerin otoklav kullanıcısına anlatılması
gerekiyordu. Hepimizin iyice bilip anlaması için, bu konudaki
spekülasyonlara engel olmak için, otoklav kullanıcılarının
asılsız uygulama ve ticari telkinlerden kurtarılması için EN
13060 şartnamesinin Türkçe bir belge olarak okuyucuya
sunulması gerekiyordu.
Bu şartnameyi Türkçeye
çevirebilmek için Avrupa Standardizasyon komitesinden
yazılı izin aldım46. EN13060 şartnamesinin taslak metnini bu eserin
11.inci bölümünde Türkçe olarak yayınladım.
Temenni ederimki bundan sonra şartnamenin gereği olduğunu zannederek
gereksiz harcamalar yapılmayacak, gereksiz ürünler satın
alınmayacak, gereksiz uygulamalar yapılmayacaktır.
Hazır şartnameyi yayınlamış iken
otoklavda bir başka spekülasyon konusu olan prion programı ve
otoklavın fizik prensipleri üzerine legoda eksik paçalar
vardı. O parçaları da yerine koydum.
Bu eserin öyküsü bundan
ibarettir.
Bu eserin hedefi nedir?
Bu eserin hedefi;
1. otoklav hakkında bu güne kadar ezberletilenlerin ya sebebini
öğretmek veya ezberi bozdurtmaktır. Birinci hedef budur.
2. otoklav kullanıcısına her dayatılanın, yegane seçenek
olmadığını anlatmak, onlara alternatif menüler sunmaktır.
3. Avrupa otoklav standardının taslağını Türkçe olarak
yayınlamaktır,
4. müteşebbislere ve yerli otoklav üreticisi firmalara
fikirler vermek, onları üretmeye cesaretlendirmektir. Mesela Şekil
08:10'da görülen basit cihazı üretmeleri ve heliks testi
yerine bundan sonra o cihazı kullandırtmaları fevkalade isabetli
olacaktır.
Bu eser ne anlatmaz?
Bu eser, legodaki eksik parçadır. Otoklav üzerine
önceden bilgi sahibi değilseniz, yani eğer cebinizde legonun
önceki parçaları bulunmuyorsa bu kitapta anlatılanlar size
ağır gelebilir.
Bu eserde; nasıl sterilizasyon yapılacağı anlatılmamıştır.
Bu eserde; otoklavın nasıl
çalıştırılacağı, aletlerin nereye nasıl yerleştirileceği,
sterilizasyon öncesi nasıl sonik temizlik yapılacağı, nasıl
paketleneceği, ne zaman nasıl test yapılacağı, neden test yapılacağı,
hangi programın ne zaman kullanılması gerektiği, kaç derecede
kaç atmosfer basınçta sterilizasyon yapılacağı,
sterilizasyon sonrası nasıl depolanacağı anlatılmamıştır.
Eğer bu eseri yukarıdaki bilgileri temin etmek için satın
aldıysanız ambalajını incitmeden iade ediniz.
Bu eserde otoklavın fiziği ve şartnamesi
anlatılmıştır.
Kısaca söylemek gerekirse:
Bu eserde; başka herhangi bir yerde
kolayca bulabileceğiniz hiç bir şey anlatılmamıştır.
Eserin dili
EN13060 şartnamesi mümkün olduğu kadar Türk Dil
Kurumunun önerileri doğrultusunda Türkçeleştirmeye
gayret edilmiştir. (Daha fazla sayıda Türkçe kelime
kullanmayı isterdim). Akademik seviyede karşılıklı konuşur üslup
kullanılmaya çalışılmıştır.
Fizik anlatılırken, mümkün
olduğu kadar açık üslup kullanılmış formüller ve
grafikler sadeleştirilmiştir.
Eserin hedef kitlesi
Bu eserin muhatabı otoklav sektöründe yer alan her birey ve
kurumdur. Dolayısı ile otoklav üreticisi, satıcısı, aracısı,
teknisyeni, kullanıcısı bu eserin muhatabıdır. Diş hekimliği ve tıp
fakültesi akademisyen ve öğrencileri de eserin muhatabıdır.
Yazar hakkında
İstanbul üniversitesi diş hekimliği fakültesinden mezun oldu
ve Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji
ana bilim dalında doktora yaptı. Bazı çalışmaları burdadır
Teşekkür
Bu eseri hazırlama fırsatı
veren Allah'a şükürler olsun.
Ayrıca eseri vücuda getiren, binbir sabır
ve fedakarlık ile elinizde tuttuğunuz şekilde kitaplaştıran Antalya Diş
hekimleri odasının her yöneticisine ayrı ayrı teşekkür ederim.
Değerli bilgilerini paylaştığı için
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim
Dalı Başkanı Sn Prof Dr İsmail Günay'a tesekkür ederim.
Kitabın her satırını okuyarak imla
düzeltmesi yapan diş hekimi adayı sevgili Gizem Erdoğan'a dikkati,
titizliği, sabrı, fedakarlık ve emeği için teşekkür ederim.
Murat Aydın
Diş Hekimi
Mikrobiyoloji doktoru
21.02.2009, Adana